Uit het Financieel Dagblad van 17 april 2016

Veel mensen hekelen de groeiende inkomensongelijkheid. Maar voordat we die rücksichtslos de kop indrukken is het goed om te weten waar die vandaan komt.

Als die inderdaad volgt uit kansenongelijkheid, zoals bijvoorbeeld Marcel Fratscher van de Duitse denktank DIW in het FD beweert, dan zullen overheden met spoed over de brug moeten komen met investeringen in onderwijs, kinderopvang en andere voorzieningen voor kansarme gezinnen en jongeren. Anders loopt het Wirtschaftswunder in Duitsland en andere westerse landen gauw ten einde.

Herverdeling
Maar als de inkomensongelijkheid volgt uit het feit dat we niet allemaal even productief zijn, wordt inperking van ongelijkheid een stuk duurder. Het belastinggeld dat nodig is voor herverdeling of investering in kansen, moet bij goed presterende personen en bedrijven vandaan komen. Dit ontmoedigt goed presteren. Waardoor er uiteindelijk minder welvaart zal zijn om te verdelen.

Nieuwe route naar ongelijkheid
Een aantal economen verkende de laatste jaren dat tweede argument. Zij namen hierbij een avontuurlijke route. De meeste economen nemen de weg van technologische vernieuwing. Deze bevoordeelt mensen met analytische vaardigheden. Die helpen je om computers en wat erop staat goed te benutten, waardoor je een van de mooie nieuwe baantjes krijgt. Analytisch minder onderlegde mensen moeten het doen met het afnemende werk dat rest.

Jae Song en anderen kronkelden langs bedrijven, productiviteit, personeelsbeleid en uiteindelijk managers. Want zij zijn medeplichtig aan de groeiende ongelijkheid.

Accountant en bakker
De onderzoeksroute van Song begint bij de constatering dat bedrijven niet allemaal even productief zijn. Een accountancybureau genereert meer economische waarde dan een bakker. Ook krijgt de ene bakker meer broodjes gebakken dan de andere, en weet het ene accountancybureau met eenzelfde aantal werknemers meer bedrijven te controleren dan het andere. Binnen een doorsnee – Amerikaanse – industrie zijn de 10% productiefste fabrieken twee keer zo productief als de 10% minst productieve.

Loonkloof
De productieve bedrijven betalen ook beter. Sterker nog, de toenemende inkomensongelijkheid komt de afgelopen dertig jaar, in de VS, voor een belangrijk deel doordat de loonkloof tussen bedrijven groeit. Binnen bedrijven nam de loonkloof tussen 1978 en 2012 nauwelijks toe, zolang je de ceo niet meetelt. Andere onderzoekers hadden al eens vergelijkbare resultaten gevonden voor Duitsland, Zweden en het VK.

Soort zoekt soort
Waardoor ontstaat die productiviteitskloof dan? De productieve bedrijven blijken steeds beter in staat om goed personeel aan zich te binden. De goede bedrijven halen steeds meer van de ‘negens’ binnen, de rommelaars blijven achter met de ‘zesjes’. Waardoor de productieve bedrijven nog productiever worden en de minder productieve almaar minder. Het gat tussen goede en slechte bedrijven wordt zo steeds groter.

Managers
En wie zitten er aan de knoppen in die bedrijven? Juist, de managers. Een van de economen waarmee Song samenwerkte, Nicholas Bloom, legt met anderen bloot welk stempel managers drukken op het personeelsbeleid en andere managementpraktijken die van invloed zijn op productiviteit.

Dat doen ze met gegevens van Duitse fabrieken. En ze vinden een hoofdrol voor managers. Goede managers blijken veel beter in staat om managementpraktijken te vertalen naar een goed bedrijfsresultaat. Ook werven en behouden ze goed personeel beter en betalen hun meer.

De groeiende loonkloof tussen bedrijven en dus mensen is deels op het conto te schrijven van managers. Zij doen hun werk zo goed dat er ongelijkheid van komt.

Verbod op effectief management
Wie ongelijkheid met wortel en al wil uitroeien, moet bij deze managers zijn. Je moet hen verbieden om bedrijven effectief te managen, en om goede mensen in dienst te nemen. Zodat goede bedrijven zich minder kunnen onderscheiden van slechte.

Niet blind veroordelen
Een ridicuul plan, nietwaar? Toch is dit de uitkomst van onderzoek naar de oorzaken van toenemende inkomensongelijkheid. Laten we die ongelijkheid dan ook niet blind veroordelen. Veel inkomensongelijkheid is de uitkomst van de productieve schifting van goede en slechte bedrijven. Daarvan kan uiteindelijk iedereen profiteren. Als de overheid gelijke kansen en sociale zekerheden blijft bieden, uiteraard.

Gelijn Werner is vak- en eindredacteur bij ESB. Voor het FD schrijft hij wekelijks over marktontwerp, economisch gedrag en digitale economie. Reageer via gelijn.werner@economie.nl of @gelijn_werner

De vraag is natuurlijk:

hoe is dat in uw bedrijf|organisatie? Zijn uw managers in staat de echt goede medewerkers te werven, te inspireren en dankzij interessant uitdagend werk en goede opleiding en coaching tot grote hoogte te laten stijgen? Zodat die hogere salarissen met gemak betaald kunnen worden!